Doğal yolla bebek sahibi olamayan çiftler doktora başvurduklarında öncelikle kısırlığın erkekten mi, yoksa kadından mı kaynaklandığı araştırılır. Kadından kaynaklanan kısırlık sebepleri; yumurtlama bozuklukları, tüplerin tıkalı olması, rahim içi anomalileri olarak sıralanabilir. Erkekten kaynaklanan kısırlık sebepler ise; sperm sayısının, şeklinin, olgunluğunun ve hareketliliğinin gebelik için yeterli olmaması durumlarıdır.
Döllenmenin gerçekleşebilmesi için erkeğin menisi içinde kadının yumurtasını dölleyecek kalitede ve sayıda sperm olması gerekmektedir. Kısırlığın erkekten kaynaklanıp kaynaklanmadığının belirlenebilmesi için erkek meni örneği verir ve bu meni içindeki spermler incelenir. Erkeğin sperm sayısını, hareketliliğini ve şeklini tespit edebilmek için yapılan testte; verilen meni içindeki toplam sperm sayısı ve 1 mililitrelik meni içindeki sperm sayısı (sperm konsantrasyonu) belirlenir. Eğer erkeğin verdiği meninin içindeki spermlerin toplam sayısı 39 milyonun altında ise, doğal yolla gebelik elde edilmesi zordur.
Meninin içindeki toplam sperm sayısı için her hangi bir üst sınır bulunmazken, 39 milyonun altında sayılan sperm tehlike arz eder. Menideki toplam sperm sayısını bulmak için meninin 1 mililitresi incelenir, içindeki sperm sayılır ve meninin tamamındaki sperm sayısı bununla çarpılarak bulunur. Sperm konsantrasyonunda alt sınır 15 milyon olmakla birlikte, üst sınır bulunmamaktadır.
Sperm sayısı düşük olursa gebelik elde edilemez mi?
Doğal yolla gebelik elde edilebilmesi için baba adayının sperm konsantrasyonunda sperm sayısının en az 15 milyon, toplam sperm sayısında da en az 39 milyon olması gerekir. Sperm sayılarının bu birimlerin altında olması, gebelik şansının hiç olmadığı anlamına gelmez. Ancak sperm sayısı azaldıkça doğal yolla gebelik elde etmenin daha zorlu ve uzun bir süreç olacağını, hatta bebek sahibi olabilmek için kısırlık tedavi yöntemlerine başvurulmasının daha doğru olduğunu söylemek mümkündür.
Sperm sayısını artırmak için neler yenir, içilir?
Sperm sayısı gebelik elde etmek için düşük olan erkeklere faydalı olduğu iddia edilen, reklamları yapılan bitkisel kürler, gıda takviyelerinin her hangi bir faydası olduğu görülmemiştir. Bu bağlamda bilimsel olarak olumlu etkisi kanıtlanmış bir yiyecek ya da içecek bulunmamaktadır. Ancak bu sorunu yaşayan erkeklere üroloji uzmanları olumlu etkisi tıbbi olarak belirlenmiş bazı ilaçlar önermektedirler. Doktor tavsiyesi ile bu ilaçların alınması fayda sağlayacaktır.
Sperm sayısı neden azdır?
Erkekte sperm sayısını belirleyen en önemli etken genetik kod ve özelliklerdir. Bu bağlamda ailesinde ve yakın akrabalarında sperm sayısı az olduğu için bebek sahibi olamayan erkekler varsa, kişini bu konuda önlem alması, daha erken dönemde doktora başvurup tedavi olması gerekmektedir. Bununla birlikte sigara, alkol ve uyuşturucu madde tüketenlerin, düzensiz yaşam ve beslenme alışkanlıkları olan erkeklerin sperm sayılarının hızla azaldığını söylemek de mümkündür. Ayrıca aşırı yağlı, tuzlu ve hazır gıdalarla beslenenlerin, kilolu erkeklerin sperm sayılarının daha az olduğu da bilinmektedir.
Sperm testinde erkek nelere dikkat etmelidir?
Sperm testine gidecek olan erkek öncelikle 3-4 gün boyunca cinsel ilişkiye girmemeli, hiç boşalmamış olmalıdır. Sperm sayısı artsın diye bu süreyi uzatıp, 1 hafta, 10 gün cinsel perhiz yapılması yanlıştır. Zira böyle durumlarda sperm sayısı artarken, spermlerin kalitesi ve hareketliliği düşer. Bu sebeple 3-4 günlük süre yeterlidir. Sperm örneği verilmeden önce erkeğin idrarını tamamen yapmış olması ve ellerini yıkamış, iyice durulamış olması gerekmektedir. Meni verecek olan erkek mastürbasyonla boşalmalı ve kayganlaştırmak için hiçbir şey kullanmamalıdır.
Meninin boşalacağı kabın içine ve kapağına asla dokunulmamalı, meninin tamamının kabın içine dökülmesi sağlanmalıdır. Özellikle de ilk başta gelen meni sperm kalitesi açısından çok önemli olduğundan, kabın dışına dökülürse, görevlilere haber verilmeli sperm testi için başka bir güne randevu alınmalıdır. Tüm bunlara ek olarak meni steril kabın içinde en fazla yarım saat içerisinde testi yapacak olan uzmanlara verilmelidir.
Erkeğin sperm sayısı sıfır olabilir mi?
Nadir rastlanır bir durum olsa da bazı erkeklerin menisinde hiç sperm bulunmayabilir. Azospermi olarak adlandırılan bu durum, tüm erkekler için % 1 ihtimalle görülebilirken, kısır erkeklerin % 15’inde azospermiye rastlanmaktadır. Erkekte ekstra çok fazla belirtiye sebep olmayan azospermi genellikle bebek sahibi olamama şikayetiyle doktora başvurulduğunda ortaya çıkmaktadır. Böyle vakalarda spermi testislere boşaltan, meninin içine indiren kanallarda tıkanıklık olduğundan menide sperm bulunamamaktadır. Azospermi sorunu olan erkeklerde, mikrotese yöntemiyle sperm üreten damarlardan sperm alınır. Cerrahi yöntemlerle alınan bu spermler kullanılarak tüp bebek tedavisiyle gebelik elde edilir.
Size nasıl yardımcı olabilirim?