Gebelikte Tarama Testleri

Gebelik Süreci: Testler-Tetkikler-Sorunlar

Gebelik, en başından itibaren normal fizyolojinin tamamen değiştiği ve birtakım hormonal değişikliklerin ortaya çıktığı bir süreçtir. Erken gebelikte, embriyonun rahim iç tabakasına tutunması ile başlayan süreçte hCG dediğimiz hormon kanda belirgin olarak artmaya başlar. Aynı zamanda, progesteron hormonunun etkisi ile de, göğüslerde gerilme, büyüme, sık idrara çıkma gibi birtakım değişiklikler izlenmektedir. Bulantı ve kusma izlenebilir. İştah ve duygu durum değişiklikleri izlenir.

Ultrason’da yaklaşık 5.-6. haftalarda, yolk kesesi ve kalp atımlarının izlenebileceği fetus görülür. Fetus gelişmeye devam ettikçe, rahim genişler ve gebelik süreci tam anlamıyla oturmuş olur.

11-14 Haftalar Arasında: İkili Tarama Testi

Gebeliğin 11. haftasından sonra ultrason muayenesinde bebeğin ense kalınlığı ölçülür ve ikili test (kan tahlili) yapılır. Bu tahlil 11-14 hafta arasında yapılabilir. Fetal ense kalınlığı (NT) (Nukal geçirgenlik=Nuchal translucency) ultrasonografide bebeğin boynunun arka kısmında koyu renkli olarak görünen kısmın kalınlığını ifade eder. 11 hafta 1 gün ile 13 hafta 6 gün arasındaki gebelere uygulanır. Fetal ense kalınlığının artması ile Down Sendromu başta olmak üzere bazı kromozom anomalileri ile ilişkilidir. Ense kalınlığının ortalama 3 milimetreden fazla olması artmış fetal ense kalınlığı olarak kabul edilmektedir. Bu durumlarda, çiftin de onatı alınarak CVS denilen ve fetusun kromozom yapısını ortaya koymaya yarayan koryon villus örneklemesi işlemi yapılabilir.

16-20 Haftalar Arasında: Üçlü Tarama Testi

Bu haftalar arasında üçlü test veya dörtlü test  yapılır. Eğer bu test sonucu riskli gelirse amniyosentez (anne karnından amniyon sıvısının alınması) yapılarak daha ileri inceleme yapılabilir. Üçlü test (Triple test) anne kanında alfafetoprotein (AFP), b-hCG ve un-konjuge Estriol (uE3) ölçülerek yapılan bir testtir. Genellikle 16-20 haftalar arasında yapılır. Üçlü Teste inhibin-A ölçümünün de eklenmesi ile duyarlılığı daha da artmış olan dörtlü test yapılır.

35 yaş üzerindeki gebelere genellikle üçlü test yapılmasına gerek duyulmadan direkt olarak amniosentez önerilir. Bunun nedeni, bu yaştan sonra anöploidi dediğimiz kromozom bozuklukları riski artış gösterdiğinden, vakit kaybetmeden sonucun alınmasının mantıklı olmasıdır. Ancak, amniyosentez işlemi ile de 200’de 1 düşük riski olacağı unutulmamalıdır.

Anne Kanında Non-Invaziv Fetal DNA Tayini

Son zamanlarda oldukça popüler olan non-invaziv fetal DNA tayini yapılmaktadır. Anne’den alınacak bir tüp kan örneğinde fetus DNA’sı araştırılması esasına dayanan bu yöntem ile kromozom bozuklukları ve birtakım tek gen hastalıkları yüksek duyarlılıkla saptanabilmektedir. Yaklaşık 10-15 gün içerisinde sonuç veren bu yöntemin tek dezavantajı yüksek maliyetidir. İleri yaş, riskli bulgu varlığı, yüksek riskli tarama testleri varlığında önerilir. Günümüzde, amniosentezin yerini henüz alamamış ve tanı testi olamamıştır. Ancak mevcutların içerisinde en iyi tarama testi olarak öne çıkmaktadır.

Ayrıntılı Ultrason

Gebeliğin 20-22. haftalarında fetusun detaylı bir şekilde incelendiği dönemdir. Özellikle deneyimli kişilerce ve iyi bir cihaz varlığında uygulanır. Fetusun kafa, karın, kemik yapıları, el-ayak yapıları, kalp incelemesinin yapıldığı önemli bir incelemedir.

Şeker Yükleme Testi

Gebeliğin 23-26. haftaları arasında yapılması önerilen ve gebelik şekeri dediğimiz gestasyonel diabet varlığını taramamıza ve tanısını koymamıza yarayan tetkiktir. Unutulmamalıdır ki, bu tetkiki yaptırmaktan çekinen ancak gizli bir şekilde gebelik şekeri bulunan kişilerin bebekleri için uzun dönemde ciddi sorunlar ortaya çıkabilmektedir.