Uterin kavitenin servikal kanaldan girilerek endoskopik olarak incelenmesi anlamına gelen "histeroskopi", eski Yunancada görüntü (skopeo) ve uterus (hystera) kelimelerinden köken almaktadır. Günümüzde histeroskopi uterin kavitenin değerlendirilmesi ve intrauterin patolojilerin saptanmasında altın standart bir teknik olarak kabul edilmektedir. Endoskopi uygulamaları 1805 yılında Philipp Bozzini'nin üretra, vajina ve rektum gibi doğal boşlukları gözlemlemek için aynalar aracılığı ile iletilen mum kaynaklı ışığı ve içi boş basit tüp sistemini kullanımı ile başlamıştır, ilk başarılı histeroskop 1869 yılında "Medical Press and Circular"da Pantaleoni tarafından tanımlanmıştır. Modern endoskopinin babası olarak da tanımlanan Nitze 1879'da uterin kavitenin incelenmesi için ilk çalışmaları yapmıştır. Histeroskopik gelişmenin son aşaması Jacques Hamou tarafından tamamlanmış olup, 1980 yılında tanımladığı mikrohisteroskop ile 25 cm uzunluğunda, 4 mm çapında, 90 derecelik alan açısı ile histeroskopa belli büyütmeler altında kolposkop gibi tanı koydurucu özelliğini sağlamıştır. Işık kaynağı fiberoptik kablodan geçen 150 watt olup uterus distansiyonu için C02 gazı kullanılmıştır. Diagnostik ve kısmen operatif çalışmaların yapılabildiği ofis histeroskopi 1980'lerden sonra Bettocchi tarafından günlük pratiklere sokulmuştur. Türkiye’de modern histeroskopi ise ilk kez Prof. Dr. Recai Pabuçcu tarafından uygulanmıştır. Uterin kavite distansiyonu serum fizyolojik, C02 (diagnostik) ve % 1,5 glisin (operatif) ile sağlanabilmektedir. Uterin kavite orta hattında 30 derecelik teleskopla 180 derecelik hareketler yapılarak değerlendirme sağlanabilmektedir. Bettocchi tip ofis histeroskopi ile servikal kanaldan anestezisiz geçiş sağlanmış ve birçok olguda paraservikal analjeziye bile gerek duyulmamaktadır. Histeroskopi uygulamalarında hasta seçiminin temelini uygun endikasyonların belirlenmesi, tam bir anamnez, fizik ve pelvik muayene, smear testi, gerekli durumlarda servikal, vajinal kültürler ve gebelik testi oluşturmaktadır. Histeroskopi endikasyonları şöyle sıralanabilir:
Anormal kanamalar
Submüköz myomların veya endometrial poliplerin tedavisi
Kayıp intrauterin araçların veya diğer yabancı cisimlerin çıkarılması
Rahim filminde sorun saptanan olguların değerlendirilmesi
Rahim içi yapışıklıkların tanısı ve tedavisi
Rahim içi perdelerin tanısı ve tedavisi
Tedaviye cevapsız kanamalı hastalarda lazer veya elektrocerrahi ile kanamanın kesilmesi
Tüplerin tıkanıklıklarını tubal kanulasyon işlemi ile açma
Tekrarlayan düşüklü olgularda endoservikal kanal ve uterin kavitenin incelenmesi
Histeroskopik olarak tüplerin tıkanması-kısırlaştırma
Kısırlığı olan olgularda tedavi öncesi rahim içinin değerlendirilmesi
Histeroskopi, vajina ve rahim ağzından girilerek histeroskop adı verilen özel bir optik cihaz ile rahim içinin gözlenmesidir. Lokal anestezi veya genel anestezi altynda yapılmaktadır. Genellikle operasyon süresi 30 dakikayı geçmemektedir. Yöntem uygulanırken önce vajene spekulum yerleştirilir vajinal dezenfeksiyon yapılır. 3-5 mm kalınlığındaki histeroskop rahim ağzından rahim içine sokulur. Histeroskopun kanalından verilen CO2 gazı veya özel sıvılar rahim içini şişirmek için kullanılmaktadır. Histeroskop ile alınan görüntü, optik-kamera sistemi aracılığıyla monitöre aktarılmaktadır. Tanısal histeroskopi nedir? Teşhis amacıyla rahim boşluğunun gözlemlenmesidir. Genellikle lokal anestezi altynda yapılmaktadır.Tanısı başka şekilde konulamayan veya emin olunamadığı durumlarda kesin tanı için yapılmaktadır. Rahim içinde bir bozukluk olup olmadığı, bozukluk varsa gerçek büyüklükleri ve yeri tespit edilerek tedavi şekli rahatlıkla programlanabilir. Gerekirse aını seansta operatif histeroskopi yapılabilmektedir. Tanısal histeroskop: 3-5 mm çapındadır. Şüpheli bölgeden biopsi alabilmek için ikinci bir kanalı da mevcut. Aşağıdaki durumların teşhisine yardımcı olmaktadır:
Aşırı kanamalara yol açan polip veya myomlar
Doğuştan olan rahim anomalileri (septum, bikornis, arkuat, hipoplazi)
Rahim içi yapışıklıkları
Rahim içi dokusunun (endometrium) erken evre kanserleri teşhis edilebilir. Doğrudan gözlem altında şüpheli bölgeden biopsi alınabilir.
İpi görülemeyen veya rahim içine kaçan spiralin çıkartılması
Tekrarlayan düşüklerin araştırlması
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığını araştırması
Anormal histerosalpingografi (HSG) veya ultrason bulgusunu kesinleştirmek için yapılabilir.
Rahim boşluğu ve tüplerin başlangıcı normal olarak görülmektedir. Operatif histeroskopik nedir ? Genellikle genel anestezi altında uygulanan operatif histeroskopi yöntemi ile rahim içindeki bozukluklar tedavi edilmektedir. Tanısal histeroskopinin daha ileri şekilidir. Rahim içindeki her türlü yapı ayrıntılı olarak görüntülendikten sonra, rezektoskop adı verilen elektrocerrahi sistemiyle herhangi bir patoloji düzeltilebilmekte veya çıkartılmaktadır. Aşağıdaki durumların tedavisi yapılmaktadır:
Polip çıkartılması
Rahim içi yapışıklıkları (intra-uterin sineşi)
Aşırı adet kanamaları: İlaç tedavilerine rağmen devam eden aşırı adet kanamalarını durdurmak için rahim içi tabakası (endometrium) çıkartılır (daha sonra çocuk istemi olmaması gerekmektedir)
Proksimal tubal darlık veya tıkanıklık (tubal kanülasyon)
Operatif histeroskopinin avantajları nelerdir ? Yukaryda belirtilen problemlerin açık ameliyat veya rahmin alınmadan tedavisi gerçekleştirilmektedir.Özellikle kısırlık tedavisi gören veya ilerde çocuk sahibi olmayı düşünen bayanlarda kürtaj şeklinde veya karından açık ameliyat şeklinde yapılan operasyon ilerde hamile kalmayı zorlaştırabilmekte veya yeni kısırlık nedenlerine yol açmaktadır (karın içinde yapışıklık gibi). Özellikle bu grup bayanlarda histeroskopik cerrahi en başarılı tedavi yöntemidir.
