Varikosel

Varikosel Nedir, Nedenleri Nelerdir?

Erkeklerdeki kısırlık sebeplerinden olan varikosel, erkeğin testislerindeki toplar damarlarlarda genişleme olduğunda varislerin meydana gelmesi sorunudur. Testislerdeki kirli kanı akıtan toplardamarlardaki kapakçıklar yetersiz olduğunda damar genişler ve varisler meydana gelir.

Varikosel çoğunlukla bir belirti vermemekle birlikte, nadiren ağrı, acı ve şişkinliğe sebep olur. Kısırlık sorunu ile mücadele eden erkeklerin yaklaşık %35’inde rastlanan varikosel, tüm erkeklerin %15’inde değişik şiddetlerde görülmektedir. Varikosel sorununda erken fark edip tedavi edilmesi önem arz etmektedir. Aksi halde dayanılmaz ağrılar, testis boyutlarının küçülmesi, testosteron hormonu üretiminde azalma ve sperm kalitesi, sayısının düşüşüne bağlı olarak kısırlık sorunu yaşanabilmektedir. İleri derecedeki varikosel problemlerinde testislerin dokusu, yapısı zarar görür, ağrılar artar, şişkinlikler fark edilir düzeylere ulaşır ve sağlıklı sperm bulmakta zorlanılır.

Varikosel belirtileri nelerdir?

Varikosel başlangıç dönemlerinde genellikle herhangi bir belirti göstermemektedir. Ancak ilerleyen dönemlerde testislerde ağrı, sızı, şişkinlik, aşırı terleme gibi şikayetler hissedilmektedir. Özellikle ağrı ve sızı şikayetleri uzun süreli ayakta kalmak veya oturmak durumunda artar ve yatarak dinlenildiğinde hafifler.

Yorgun bir günün ardından akşamları artan ağrılar uykuları kaçıracak düzeylerde olabilirken, sabah uyandığında hasta genellikle herhangi bir ağrı hissetmez. Hastalığın ilerleyen süreçlerinden damarların ne kadar genişlediği çıplak gözle bile görülebilir düzeye gelirler. Herhangi bir şikayet gözlenmediği halde kısırlık sorunu ile doktora başvuran erkeklere uygulanan test, muayene ve tetkiklerde varikosel problemi tespit edilebilmektedir.

Varikosel neden meydana gelir?

Testislere doğru ve testislerden dışa doğru kan transferini sağlayan, kirli kanı alıp temiz kanı testislere getiren damarların kapakçıklarında sorun yaşandığında damarlar genişler ve varikosel sorunu yaşanır. Damar kapakçıkları tam fonksiyonla çalışmadığında kirli kan damarlarda toplanır, tıpkı bacaklardaki gibi varisler oluşur. Damar kapakçıklarının yetersiz çalışmasına sebep olan etken tam olarak bilinmemekle birlikte, bu rahatsızlığın genel olarak ergenlikte başladığı bilinmektedir. Çoğunlukla sol testis torbasında görülen varikosel, her iki testiste de meydana gelebilmektedir. Varikosel ister bir, isterse her iki testiste olsun, sadece varikoselin olduğu testisi değil testislerin toplamda üreteceği sperm kalitesini etkiler.

Varikosel teşhisi nasıl konur?

Varikosel rahatsızlığını teşhis etmek için pek çok ileri tıbbi teknik bulunmasına rağmen, en başarılı ve kolay teşhis tekniği doktorun elle ve gözle yaptığı fiziki muayenesidir. Fiziki muayene ile birlikte renkli ya da normal Doppler steteskopu, termografi, skrotal ultrasonografi, sintigrafi, venografi gibi yöntemler kullanılmaktadır. Bu konuda uzman olan doktorlar için fiziki muayene yeterli iken, fiziki muayenede şüpheye düşülen durumlarda renkli Doppler steteskopi tekniği uygulanarak varikosel teşhisi konur.

Varikosel nasıl tedavi edilir?

Öncelikle belirtmekte fayda vardır ki, herhangi bir şikayete ya da belirtiye sebep olmayan varikosel sorununda tedaviye de gerek duyulmaz. Varikosel rahatsızlığında cerrahi operasyonla tedavi uygulanmaktadır. Eğer yapılan sperm testinde sperm sayısı ve kalitesi yeterli görüldüyse ameliyat şart değildir, sperm sayı ve kalitesinde düşüş varsa ameliyat edilir.

Ameliyatın başarılı olma oranı %95 olmakla birlikte, tedaviden sonra erkeğin sperm sayısı, hareketliliği ve kalitesi %70 oranında artmaktadır. Varikosel tedavisinde ameliyat mikroskobik uygulanmakta ve bu operasyon yaklaşık yarım saat sürmektedir. Hastanın günlük rutin yaşamını, iş koşullarını olumsuz etkilemeyen ameliyattan birkaç saat sonra hasta evine dönebilir ve ertesi gün işine gidebilir. Ameliyatın ardından 3 ay geçtikten sonra yapılan sperm testinde ameliyat öncesine göre sperm sayısı ve kalitesinde yaklaşık %60 civarında artış gözlenmektedir. Tedavi sonrasında hasta belli aralıklarla doktor kontrolüne gitmeli ve düzenli olarak kontrol edilmelidir. Özellikle bebek sahibi olmayı planlayan hastalarda kontroller çok daha fazla önem taşımaktadır.

Varikosel neden kısırlığa sebep olur?

Testislerde sperm üretiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için burada bulunan kirli kanın düzenli olarak boşaltılıyor olması ve testislerin ısısının belli bir seviyede kalması gerekmektedir. Ancak varikosel sorununda toplardamarlardan kirli kan akımında bozukluk olduğu için atılamayan bu kirli kanın içindeki toksik metabolitler sperm yapısını bozar ve kirli kan testislerin ısısını artırır. Varikosel her erkeği kısır yapar gibi bir yargıda bulunmak mümkün değildir. Ancak varikoselli hastaların %70’inin tedavi olmadan doğal yolla bebek sahibi olamadıklarını söylemek mümkündür. Zira varikosel erkeğin sperm sayısı, hareketliliği ve olgunluğunu düşürmektedir.