Tüp bebek tedavi yöntemlerine başvuran çiftlerin normal yollardan çocuk sahibi olamama durumu genellikle kadından kaynaklı yumurta faktörleri ve erkeğin sperm üretiminde meydana gelen sorunlardan oluşur. Tüp bebek tedavilerinin sağlanabilmesi için kadının yumurtalıklarının kaliteli ve işlevini yitirmemiş olması aranan ilk şarttır.
Tüp bebek tedavisinde ovulasyonun ortaya çıkması adına ovaryumların uyarılmasına olumlu yanıt vermese dahi in vitro fertilizasyon ( IVF ) için yumurta toplama uygulamasının yapılmasına rağmen hiçbir folikülden yumurta ( oosit ) elde edilememe durumuna, ‘’ Boş Folikül Sendromu’’ denir. Tüp bebek tedavilerinde çok sık rastlanan bir sorun olmamasına rağmen, kadınların % 0,5- 2’sinde görülmektedir. Bu sorunun neden ortaya çıktığı henüz tam olarak bilinmemektedir. Tüp bebek tedavilerinde boş folikül sendromunun olası sebeplerinin iyice araştırılması gerekir.
Boş folikül sendromunun olası nedenleri nelerdir?
Boş folikül sendromu oositin olgunlaşmasında yararlanılan ve oositin folikülden ayrılmasını kolaylaştıran human chorionic gonadotropin ( hCG ) hormonu uygulanmasında zamanlama hatası ve iyi programlanmaması durumda gerçekleşebilir.
Diğer uygulanan hCG preparatının etkenliğinin düşük ( Biyolojik aktivitesinin azalmış olması ) olması durumu da boş folikül sendromuna neden olmaktadır. Bunun için uygulanacak hCG preparatının uygun şartlarda korunmuş olması, uygulama zamanı ve dozunun iyi ayarlanması gerekir.
Kanda hCG seviyesi, enjeksiyon ardından 12 saat sonra 50 IU/I’nın üstünde olmalıdır. Bu seviyenin altında olan hCG düzeyleri yetersiz olmaktadır. Bu gibi durumlarda uygulamanın dozu, uygulamanın doğru zamanda gerçekleşmesi ve preparatın saklama koşullarına dikkat edilmesi gerekir. HCG enjeksiyonundan 36 saat sonra OPU zamanında kandaki hCG seviye 100 ile 300 IU/L arasında olması gerekir.
Yumurta toplama işlemi ( OPU) sırasında kandaki hCG düzeyi normal olmasına karşın boş folikül sendromu meydana gelmiş ise bu durumda uygulanan hCG enjeksiyonunun bio aktivitesinin yetersiz olup olmadığı düşünülmelidir.
Yumurta toplama zamanında dikkat edilmesi gereken diğer bir hususta, yumurtalığın birinde hiç yumurta bulunamaması durumunda diğer yumurtaya hemen bakılmaması gerektiğidir. İlk önce idrarda hCG hormonu seviyesi incelenmelidir. Eğer idrardaki hCG seviyesi olması gerekenden düşük ise, kişiye tekrar hCG enjeksiyonu uygulanmalıdır. Diğer yumurtalıklara 36 saatin ardından yumurta toplama işlemine tabi tutulmalıdır. Fakat idrarda hCG seviyesi normal bir düzeyde ise hCG enjeksiyonu tekrar yapılmaz.
Boş folikül sendromu için çözüm yolları
Uygulanacak hCG’nin doğru koşullarda saklanmasına, doğru dozda olmasına ve doğru zamandan uygulanmasına dikkat etmek: Boş folikül sendromu için yapılacak ilk iş budur. hCG seri numaralarını kontrol etmek, doğru koşullarda saklanıp saklanmadığını araştırmak. Doğru zamanda yapılıp yapılmadığını araştırmak yapılacak ilk araştırmalardan biridir.
İdrarda hCG ölçümü: İdrar ile uygulanan hassas bir gebelik testi yardımı ile hCG ölçümü yapmak mümkündür. Olumsuz bir sonuç çıkması halinde bu durum biyolojik yetersizlikten, ilacın doğru bir şekilde uygulanmamış olmasından ya da uygulanan ilacın muhafaza edilme koşullarındaki bir sorundan kaynaklı olabilmektedir.
Yumurta toplama aşamasında kurtarmak: Boş folikül sendromunun tüp bebek uzmanı ve embriyolog tarafından yapılması gerekir. İki uzmanın da aşamalar sırasında iletişim halinde olması tedavi süresince doğru adımların atılmasını sağlar. İkinci yumurtalık için işlemlere başlamadan tedavinin yapıldığı yumurtalıktan en az bir yumurta toplandığına emin olmaları gerekir.
Boş Folikül Sendromu Görülen Hastaların Bilmesi Gerekenler
Boş folikül durumunda hastanın bilinçlendirilmesi oldukça önemlidir. Kişiye boş folikül sendromunun gebelik riskini düşüren ya da gebelik şansını ortadan kaldıran bir sorun olmadığı anlatılmalıdır.
Boş folikül sendromunda tekrarlanma söz konusudur. Bu durumda aileye açıklanmalıdır. Ancak tekrarlanmasının önlenmesi için çeşitli yöntemler uygulanabilmektedir. Bu yüzden hemen karamsarlığa kapılmamalısınız.
Ama boş folikül sendromu tekrar ederse yumurta donasyonu seçeneğini de göz önünde bulundurulmasında fayda var.
Size nasıl yardımcı olabilirim?