Tüp bebekte embriyo transferi sürecinde öncesi ve sonrası
Tüp bebek tedavilerinin başarı yüzdesini etkileyen birçok faktör vardır. Bunlardan en önemlisi embriyo transferi ve sürecidir. Başarılı bir embriyo transferi ardından, embriyonun tutunup gelişebileceği ortam oluştuktan sonra tüp bebek başarısı kaçınılmaz bir sonuç olmaktadır.
Tüp bebek tedavilerinde son aşama olan embriyo transferi, başarının kilit noktası diyebiliriz. Bu yüzden çiftler tedaviye başlamadan önce tüp bebek merkez seçimlerini, uzman doktorların tecrübesini ve başarılı doğum oranlarını iyice araştırarak tercih yapmalıdırlar.
Embriyo transferi öncesi
- Deneme transferi yapılmış olması
- Hastanın rahim ağzı kanalı ve rahim pozisyonunun belirlenmesi
- Embriyo transfer işleminin ultrason altında yapılması kateterin daha rahat yerleştirilmesi ve embriyoların rahim içinde doğru yere bırakıldığının tam olarak görülebilmesi transferin kolay bir şekilde yapılabilmesini sağlar.
Sonuç olarak embriyo transferi hangi gün yapılırsa yapılsın karar verilirken belli başlı etkenlere dikkat edilmesi gerekir. Her hasta kendi içinde özel olarak değerlendirilip, implantasyona ve gebeliğe ulaşmak için embriyonun ve rahim içinin uyum içinde olmaları gerekir. Ve uzmanlara düşende bu uyumu yakalamak için gerekli altyapıyı hazırlamaktır.
Embriyolar hangi gün transfer edilecekse o günün sabahı kontrolleri yapılıp seçildikten sonra embriyolog tarafından özel bir kateter içinde laboratuvardan getirilerek işlemi yapacak olan hekime verilir. Hekim tarafından karından yapılan ultrason eşliğinde embriyolar rahim içine bırakılır. Embriyo transfer işlemi hastanın özel bir durumu yoksa anestezi gerektirmez. İşlem yaklaşık 5- 10 dakika sürmektedir.
İşlem sonrası rahim içini desteklemek için enjeksiyon veya fitil şeklinde hormon ilaçları verilir. Gebelik oluştuğu takdirde bu destek gebeliğin 10.haftasına kadar devam eder. Gebeliğin oluşmadığı ve adet kanamasının olduğu durumlarda ise tedaviye son verilir. Embriyo transferi sonrası gebelik testi 12.günde yaptırılır.
Embriyo transferi
Tüp bebek tedavi ( IVF ) yönteminde en son aşama embriyo transferidir. Gelişen embriyolardan seçilen en kaliteli 1- 2 embriyo anne rahminin içine bırakılır ve embriyoların rahim içine (endometrium) tutunarak gebelik oluşturması beklenir. Transferin hangi gün yapılacağına kadının yaşı, tedavi öyküsü, embriyoların sayı ve kalitesi gibi birçok faktör değerlendirilerek karar verilir. Embriyo transferi işlemi genellikle 2- 3. Ya da 5. gün yapılmaktadır.
Embriyo transferi anestezi gerektirmeyen kolay bir işlemdir. Transfer işlemi abdominal ultrason ile gözlem altında yapıldığından işlem sırasında idrar torbasının dolu olması istenmektedir. Bu nedenle transfer işlemi için gediğinizde sıkışık olmanız istenecektir. Transferin ultrason eşliğinde yapılması kateterin rahim içerisine geçişinin izlenebilmesini sağlamaktadır. İşlem sırasında uzman önce vajinal bir alet (spekulum) kullanarak serviks olarak adlandırılan rahim girişini vizualize eder ve serviksi ılık bir sıvı ile temizler. Bu sırada embriyoloji laboratuvarında seçilen embriyo uygun besiyeri içine alınıp toplanır. Embriyolog ucuna enjektör bağlı olan silikondan yapılmış yumuşak, uzun ve ince transfer kateterinin içine embriyoları çekerek transfere hazırlar. Uzman daha sonra transfer kateterinin ucunu serviksten geçirerek, embriyoları rahim (uterus) boşluğuna bırakır.
İşlemden önce embriyoloğunuz size embriyolarınız ile ilgili detaylı olarak bilgi verecektir. Eğer dilerseniz size resmini de verebilirler.
Transfer işleminden sonra hasta 15- 20 dakika dinlendirilerek odasına alınır ve orada da yaklaşık 1- 2 saat dinlenmesi istenir. Dikkat edilmesi gereken konular hemşireler tarafından anlatıldıktan sonra taburcu edilir ve tüp bebek işlemi sonlanmış olur. Bundan sonra gebelik testinin yapılacağı güne kadar 12 gün beklenir.
Embriyo transferi süreci
Embriyo transferinin önemini yazımızda yeterince vurguladık. Transferden sonra çiftlerin yapması gerekenleri ve merak edilen tüm sorular aşağıdaki gibidir.
1. Transfer sonrası cinsel ilişki
Embriyo transferinden sonra cinsel ilişkide bulunmanın, tüp bebek tedavisi görmekte olan kadın açısından iki risk oluşturabileceği öne sürülmüştür. Birincisi kadının birden fazla korpus luteum içeren ve hiperstimülasyon sendromu (aşırı uyarılma) nedeniyle büyümüş olan yumurtalıkları cinsel ilişki sırasında yırtılma riski altında olabilir ve bu durum ağrıya ve hatta önemli ölçüde karın içi kanamaya neden olabilir. Bu nedenle tedavi sırasında yumurtalıklarında hiperstimülasyon sendromu (aşırı uyarılma) görülen hastalarda cinsel ilişkiden kaçınılmalıdır.
2. Transfer sonrası spor
Egzersiz, hamilelik oluşmasını birkaç değişik nedenle engelleyebilir. Birincisi koşu ve temaslı sporlar gibi hızlı tempoda yapılan egzersizlerin yarattığı mekanik titreşimler tutunmaya çalışan embriyoyu yerinden oynatabilir. İkincisi, hızlı tempolu egzersizlerin ortalama vücut ısısını 2 dereceye kadar yükseltebildiği bilinmektedir. Vücut ısısındaki bu yükselişlerin düşüğe ve ölümle sonuçlanan anomalilere yol açtığı bildirilmiştir. Daha elle tutulur kanıtlar elde edilene kadar, en güvenlisi embriyo transferinden sonra yoğun kardiyovasküler egzersizden kaçınmak ve günde 30 dakikaya kadar yürüyüş gibi hafif egzersizler yapmaktır.
3. Transfer sonrası beslenme
Tüp bebek tedavisi öncesi ve sonrası için her zaman en önemli unsurlardan biri olan beslenmeye dikkat etmeniz gerekir.
Sağlıklı bir vücut sağlıklı bir bebek demektir. Transfer sonrası doktorunuzun önerdiği şekilde beslenme listeniz olacaktır. Özellikle uygulamanızı bebeğinizin tutunması ve gelişmesi açısından önem kazanmaktadır. Bu süreçte takviye olarak folik asit ve vitaminler başarıyı arttırıcı etkenlerdir.
4. Transfer sonrası sosyal hayat
Araştırmalara göre ne aşırı istirahat ne de aktif bir hayatın olumsuzlarına rastlanılmamıştır. Transfer sonrası 1- 2 saat dinlenmenin haricinde aşırı ağır yüklerden kaçınarak hayatınıza devam edebilirsiniz. Bu durumda en kötü olumsuzluk stres olmaktadır. İş hayatınızda, sosyal çevrenizde yaşayabileceğiniz sorunlar strese neden olduğu için tehlike arz etmektedir. Streste bebek için tamamen olumsuz bir etkendir. O yüzden hayatınızda stresten kaçınmalı, çevrenizdekilerden anlayışlı olmasını dilemelisiniz. Gerekirse psikolojik destek bu konuda yardımcı olabilir.
Kısacası embriyo transferi sonrasında hastaların, çok stresli bir ortam olmadığı ve üreme sağlığına zarar verebilecek kimyasallara maruz kalınmadığı sürece iş hayatlarına ve normal günlük yaşantılarına geri dönmeleri daha pozitif sonuçlar doğurmaktadır.