Tüm kısırlık vakaları göz önünde bulundurulduğunda bunların yaklaşık yarısının kadınlardan, % 35’inin erkeklerden kaynaklandığı ve % 15’inin de neyden kaynaklandığının açıklanamadığı bilinmektedir. Erkekten kaynaklanan kısırlık vakalarında sebep genellikle sperm sayısı, hareketliliği, canlılığının gebelik için yetersizliği ya da menide hiç sperm olmaması sorunlarıdır. Kadından kaynaklanan kısırlıkta sorunlar genellikle; rahim bozuklukları, anomalileri, yumurtlama bozuklukları, hormonsal dengesizlikler ve tüplerin kısmen ya da tamamen tıkalı olması şeklinde sıralanabilmektedir. Kadınlar ayda bir kez yumurtlamam dönemlerinde yumurtlar, yani yumurta yumurtalıktan dışarı atılır.
Bunun ardından sağ ve solda iki tane bulunan fallop tüplerinden birisi ağzındaki saçaklarla bu yumurtayı yakalar ve spermle buluştursa döllenme ve dolayısıyla gebelik oluşabilir. Bu anlamda bakıldığında doğal yolla gebelik elde edilebilmesi için öncelikle kadının sağlıklı bir şekilde yumurtlayabiliyor olması, ardından da tüplerin tam fonksiyonla çalışıyor olması gerekmektedir. Zira kadından kaynaklanan kısırlık sebeplerinden en sık karşılaşılanı tüplerin tıkalı olmasıdır.
Tüplerde bozukluk olduğunun tanısı nasıl konur?
Doğal yolla gebelik elde edememe şikayetiyle doktora başvuran çiftlere öncelikle ultrason ve sperm tahlili yapılır. Bunların olumlu sonuç verdiği durumda da rahim filmi çekilir ve kanalların durumu değerlendirilir. Bu anlamda kadının geçmişteki gebelik, kısırlık öyküleri de; birden fazla kürtaj olmuş mu, sezaryen doğum yapmış mı, apandisit patlamış mı ya da karın içi operasyonlar geçirmiş mi sorularının cevabı önem taşımaktadır. Rahim filmi verilerinde tüplerden biri ya da her ikisinin kapalı, tıkalı olduğu görülürse laparoskopik yöntemle (kapalı ameliyat) net bir tanı konmaya çalışılır.
Laparoskopi (kapalı ameliyat) yöntemi; kadının göbek deliğinin hemen altından kameralı ince bir teleskop karın içine sokulur, karın içi organları ekrana yansıyan görüntüyle izlenir. Genel anestezi altında uygulanan Laparoskopi sonucuna göre, tüplerden birisi kapalı diğeri açıksa kadının doğal yolla gebe kalma ihtimali çok düşüktür. Ancak tüplerden birisi açık olduğunda aşılama yöntemiyle gebe kalması sağlanabilir. Tüplerden ikisinin de tıkalı olduğu vakalarda laparoskopik yöntemle tüpler açılabilir ve gebelik sağlanabilir. Fakat kadının yaşı ileri ise daha fazla vakit kaybetmemek adına tüp bebek tedavisi ile gebelik elde edilebilir.
Tüplerin tıkanma sebepleri nelerdir?
- Pelvik (karın içi) enfeksiyonlar: Kadının yumurtalık, tüpler, rahim gibi karın içi organlarında meydana gelen enfeksiyonlar, çoğu zaman şikayete sebep olmasalar da tüplerde tıkanmaya yol açabilirler. Enfeksiyonlar kadında her hangi bir şikayete yol açmadığı için tedavi de uygulanmaz ve ilerleyen dönemde apseye bile dönüşebilir. Pelvik enfeksiyonlar hem tüplerle yumurtalıkların ilişkisini bozabilir hem de tüplerde sıvı birikmesine sebep olabilir ve dolayısıyla da tüplerde işlev bozukluğu görülür. enfeksiyon dolayısıyla tüplerinin her ikisinin de tıkanması durumunda da kısırlık meydana gelebilmektedir.
- Karın içi ameliyatlar: Miyom ameliyatı, yumurtalık kisti alınması, bağırsak operasyonları tüplerde tıkanıklıklara sebep olabilmektedir. Aslına bakılırsa karın içi dokusunu ve karın içindeki organları olumsuz etkileyen her türlü etken tüplere de zarar verebilmektedir.
- Endometriozis (çikolata kisti): Rahim iç dokusunun rahim dışındaki alanlarda oluşması ve buralara yerleşmesi durumu Endometriozis olarak adlandırılmaktadır. İşte bu Endometriozis tüplere yakın bir alanda oluştuğunda tüpün fonksiyonlarına zarar verebilir ve yumurtalıklarla tüplerin arasındaki koordineli ilişkiyi bozabilir.
Tüpler nasıl tedavi edilir?
Tüpler; normal şartlar altında rahim ve yumurtalıkların arasında konumlanmıştır. Tüplerin tıkanık olması durumunda rahme mi, yumurtalıklara mı yakın olan yerde tıkanıklık olduğu tedavi için önem taşır. Tüplerin rahme yakın yerlerinde tıkanıklık varsa, mikro cerrahi ile tıkanıklıklar açılır ve yaklaşık % 60-70 oranında başarı sağlanır.
Zira mikro cerrahide tüplere kanülasyon uygulanarak tıkanıklıklar giderilir. Muayenelerde tüplerin içinin sıvı ile dolduğu gözlenmişse, sıvının embriyoya zarar vereceği göz önünde bulundurularak laparoskopi ya da açık ameliyatla tüpler tamamen alınır. Tüplerdeki tıkanıklıkların cerrahi operasyonlarla tedavisi % 100 başarı sağlamaz, ancak doğal yolla gebelik şansını artırır. Ancak tüplerde tıkanıklık vakalarında üremeye yardımcı tedavi yöntemlerinin etkili olduğu da unutulmamalıdır.
Tüm bunlara ek olarak altını çizmekte fayda vardır ki; tüplerin alınmasını gerektirecek tüp içinde sıvı birikmesi sorunu dışındaki tüp sorunlarında öncelikle tedavi yönüne gidilmelidir. Tüplerde tıkanıklık olduğu görülünce hemen tüp bebek tedavisine yönelmek yanlış bir yaklaşım olacaktır. bu bağlamda öncelikle tedavi denenmeli, tedavinin fayda getirmediği durumlarda tüp bebek tedavisi düşünülmelidir.
Size nasıl yardımcı olabilirim?